โรคเหน็บชา เป็นโรคที่เกิดจากการขาดวิตามิน B1 โดยส่วนมากวิตามิน B1 จะอยู่ในข้าวซ้อมมือ แต่ในปัจจุบันมีความนิยมการรับประทานข้าวขัดขาวที่มีการขัดเอาวิตามิน B1 ออกไปเหลือเพียงแป้ง และน้ำตาล ทำให้มีแนวโน้มของการเป็นโรคเหน็บชามากขึ้น เนื่องจากวิตามินB1 เป็นวิตามินที่ละลายในน้ำร่างกายไม่สามารถสร้างขึ้นเองจะได้รับจากการรับประทานเข้าไปเท่านั้น

โรคเหน็บชามี 2 ชนิด คือ

1. โรคเหน็บชาชนิด Wet beriberi มีผลกระทบต่อระบบการทำงานของหัวใจ และหลอดเลือด ในกรณีที่มีความรุนแรงมากอาจ

ทำให้หัวใจทำงานล้มเหลวได้

2. โรคเหน็บชาชนิด Dry beriberi สร้างความเสียหายกับเส้นประสาทที่นำไปสู่การสูญเสียความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และใน

ที่สุดอาจทำให้กล้ามเนื้อเป็นอัมพาต หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษาโรคเหน็บชาอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดการเสียชีวิตได้

ปัจจัยเสี่ยงโรคเหน็บชา

– โรคเหน็บชาส่วนใหญ่เกิดขึ้นในผู้ป่วยที่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์ทำให้ความสามารถในการดูดซึม และเก็บ

วิตามิน B1 ลดลง

– โรคเหน็บชาทางพันธุกรรมเป็นภาวะที่หายาก ซึ่งร่างกายจะทำการป้องการการดูดซึมวิตามินB-1 หรือสูญเสียความสามารถในการ

ดูดซึมวิตามินบีB1 จากอาหาร

– หญิงตั้งครรภ์ และทุกคนที่มีภาวะต่อมไทรอยด์เป็นพิษ

– โรคอุจจาระร่วงเป็นเวลานานสามารถทำให้ร่างกายดูดซึมวิตามิน B1 ได้ยากมากขึ้น

– โรคบางชนิด เช่นโรคตับ ทำให้ร่างกายเสียความสามารถในการใช้วิตามิน B1

– ทารกที่ดื่มนมแม่ที่มีภาวะขาดวิตามินB1 หรือนมสูตรที่มีวิตามินB1 ต่ำ

– การฟอกไตสามารถเพิ่มความเสี่ยงของโรคเหน็บชา

อาการของโรคเหน็บชา จะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับชนิดของโรค

อาการโรคเหน็บชาชนิด Wet beriberi

– หายใจถี่ระหว่างการออกกำลังกาย

– ขาบวม และลดลงอย่างรวดเร็ว

– หัวใจเต้นเร็ว

– อาการตื่นขึ้นเพราะลมหายใจสั้น

อาการโรคเหน็บชาชนิด Dry beriberi

– ทำงานของกล้ามเนื้อลดลงโดยเฉพาะที่ขา

– รู้สึกเสียวแปล๊บ หรือการสูญเสียความรู้สึกในเท้าและมือ

– เมื่อยล้ากล้ามเนื้อ

– เจ็บหรือปวดแขน ขา

– เกิดความสับสันทางจิตใจ

– พูดลำบาก

– อาเจียน

– การเคลื่อนที่ของสายตาโดยไม่ตั้งใจ

– อาการอัมพาต

วิธีการรักษา

ในการตรวจวินิฉัยโรคเหน็บชา และการรักษา แพทย์จะทำการตรวจเลือดเพื่อวัดค่าของวิตามินB1 ที่อยู่ในเลือด จากนั้นจะทำการ

ตรวจปัสสาวะเพื่อตรวจสอบระดับความเข้มข้นของไทอามีน ความสามารถในการดูดซึมไทอามีน จะแสดงเป็นความเข้มข้นสูงของ

ไทอามีนในปัสสาวะ

การรักษาสามารถรักษาด้วยผลิตภัณฑ์เสริมอาหารวิตามินB1 แพทย์อาจทำการสั่งยาหรือวิตามิน B1 ให้กับคนไข้ และจะมีการ

ติดตามผลการรักษาโดยการตรวจเลือดเพื่อดูความสามารถในการดูดซึมวิตามินB1 ของร่างกาย

อาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินB1

– ถั่วเมล็ดแห้ง เมล็ดธัญพืช

– เนื้อปลา

– เนื้อสัตว์โดยเฉพาะในเนื้อหมู

– ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

– ไข่

– หัวผักกาด

– มะเขือเทศ

– น้ำผลไม้สีส้ม

ส่วนอาหารที่ทำให้ร่างกายมีการดูดซึมวิตามินB1 ยากขึ้น คือ กุ้งและเนื้อสัตว์ดิบ ควรมีการจำกัดปริมาณในการรับประทาน

การป้องกันโรคเหน็บชา

การป้องกันโรคเหน็บชาที่ดีที่สุด คือการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เน้นอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินB1 สำหรับหญิงตั้งครรภ์

ควรได้รับการตรวจสอบเป็นประจำสำหรับการขาดวิตามิน หรือภาวะพร่องวิตามิน นมสำหรับเด็กควรมีการตรวจสอบสูตรของนมว่ามี

วิตามิน B1 เพียงพอหรือไม่ ในผู้ที่มีพฤติกรรมการดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ควรมีการตรวจการขาดวิตามิน B1 เพื่อป้องกันโรคเหน็บชาและโรคอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นตามมาได้